BADANIE URAZOWE - KLATKA PIERSIOWA
Badanie klatki piersiowej polega na przeprowadzeniu badania fizykalnego. Ratownik powinien zwrócić szczególną uwagę na to, w jaki sposób unosi się przednia ściana klatki piersiowej poszkodowanego, dostrzec widoczne obrażenia (otarcia, rany, oparzenia itd.), ocenić symetrię, zbadać tkliwość i stabilność klatki piersiowej przez delikatny nacisk najpierw prawą, potem lewą ręką i tak z obu stron klatki piersiowej. Należy skontrolować, czy ewentualna rana w obrębie klatki piersiowej jest raną powierzchowną, czy też raną penetrującą, która wymaga zastosowania opatrunku zastawkowego. W przypadku najmniejszych wątpliwości należy założyć dostępny opatrunek zastawkowy. Ratownik powinien podejrzewać obrażenia narządów klatki piersiowej także w przypadku penetrującej rany brzucha umiejscowionej powyżej poziomu pępka.
Rana ssąca może być objawem odmy otwartej bądź też wentylowej. Odma otwarta to sytuacja, w której w trakcie wdechu powietrze zasysane jest przez ranę w klatce piersiowej do jamy opłucnowej, upośledzając prawidłowe oddychanie. Do krytycznego upośledzenia oddychania dochodzi, gdy średnica rany będzie większa od średnicy dróg oddechowych w najwęższym miejscu. Powietrze drogą o mniejszym oporze przedostaje się przez ranę do jamy opłucnej zamiast do płuc, w których zachodzi wymiana gazowa. W trakcie wydechu nadmiar powietrza z jamy opłucnowej jest częściowo usuwany.
Ranę ssącą klatki piersiowej należy natychmiast zaopatrzyć nieprzepuszczającym powietrza opatrunkiem zastawkowym. Jeżeli opatrunek nie jest natychmiast dostępny, należy szczelnie zakryć ranę ssącą ręką, uniemożliwiając w ten sposób napływ powietrza do klatki piersiowej przez ranę w pierwszych chwilach działania. Zamknięcie na dłużej rany szczelnym opatrunkiem bez zastawki może przekształcić odmę otwartą w odmę prężną. Szczelne zabezpieczenia rany klatki piersiowej stosować mogą jedynie ratownicy medyczni systemu oraz żołnierze odpowiednio przeszkoleni i posiadający stosowne uprawnienia. W odmie prężnej dochodzi do zasysania powietrza do jamy opłucnej i jego uwięzienia w tej przestrzeni. Z każdym wdechem w jamie opłucnej gromadzona jest coraz większa objętość powietrza, które powoduje wzrost ciśnienia, przesunięcie narządów śródpiersia i ucisk na naczynia krwionośne. Może to doprowadzić do drastycznego spadku napływu krwi żylnej do serca i rozwinięcia wstrząsu. Powietrze do jamy opłucnej może przedostać się zarówno od ściany klatki piersiowej, jak i od strony płuca, np. pękniętego w wyniku urazu tępego.
Objawy odmy prężnej:
>> ból,
>> duszność,
>> trudności w oddychaniu,
>> przepełnienie żył szyjnych,
>> asymetria klatki piersiowej,
>> wstrząs.
Zadziałanie dużej siły na klatkę piersiową może spowodować mnogie złamania żeber i wyłamanie tzw. okienka. Mówimy wtedy o wiotkiej klatce piersiowej. Wiotka klatka piersiowa to stan, w którym złamane są co najmniej dwa sąsiadujące żebra w co najmniej dwóch miejscach.
W trakcie wdechu wyłamany fragment klatki piersiowej (okienko) jest do wnętrza, podczas gdy pozostała część klatki piersiowej unosi się. W trakcie wydechu wyłamany fragment unosi się, gdy otaczająca go ściana klatki piersiowej opada. Stan taki może prowadzić do krytycznego upośledzenia wentylacji i należy rozpocząć ręczną stabilizację wyłamanego fragmentu bądź, jeżeli to konieczne, wentylację za pomocą worka samorozprężalnego albo respiratora.
Urazy klatki piersiowej mogą także doprowadzić do masywnego krwotoku do jamy opłucnej, tamponady serca lub stłuczenia serca. Ratownik w takiej sytuacji powinien rozpoznać pierwsze objawy wstrząsu i wdrożyć adekwatne postępowanie.
Pacjentów z obrażeniami klatki piersiowej należy ułożyć w pozycji półsiedzącej, chyba że zachodzi podejrzenie urazu głowy bądź kręgosłupa. W takiej sytuacji deskę, na której unieruchomiony jest poszkodowany, należy unieść od strony głowy.
