RANY I KRWOTOKI ZEWNĘTRZNE
Rana jest to uszkodzenie naskórka, skóry i tkanek głębszych, a nawet narządów na skutek urazu mechanicznego, często z jednoczesnym naruszeniem naczyń. W przypadku uszkodzenia naczyń krew ulega wynaczynieniu - zjawisko to określane jest mianem krwawienia lub krwotoku. Intensywność krwawienia zależy od wielkości rany i zdolności organizmu do naturalnego ograniczenia lub zatrzymania krwawienia. Krwawienie może być zewnętrzne lub wewnętrzne. Zarówno jedno, jak i drugie grozi wstrząsem i jego następstwami, ze śmiercią włącznie, dlatego ważne jest umiejętne tamowanie krwawienia. Jednocześnie każdy ratownik powinien być świadomy ryzyka infekcji, na jakie naraża go kontakt z krwią osoby poszkodowanej. Wiele chorób zakaźnych przenoszonych jest przez krew, a czynnik infekcji może przedostać się nawet przez niewielka ranę, dlatego należy zawsze stosować odpowiednie środki ochronne (rękawiczki, okulary), zwłaszcza w sytuacjach krwawienia zewnętrznego.
Wyróżniamy trzy rodzaje krwawienia zewnętrznego:
- Krwawienie tętnicze
Duża zawartość tlenu powoduje, że wypływająca krew jest koloru jasnoczerwonego. Krwawienie to jest trudne do opanowania ze względu na wysokie ciśnienie krwi tętniczej. Bardzo ważne jest jak najszybsze zatamowanie takiego krwotoku, gdyż przy większej masywności krwawienia szybciej można doprowadzić do znacznej utraty objętości krwi krążącej, wstrząsu i ostatecznie zgonu. - Krwawienie żylne.
Mała zawartość tlenu we krwi żylnej, w odróżnieniu od tętniczej powoduje, że wypływająca krew jest koloru ciemnoczerwonego. Ze względu na niskie ciśnienie w żyłach masywność krwotoku zwykle jest mniejsza, co pozwala na jego łatwiejsze opanowanie. Należy jednak pamiętać, że podobnie jak w krwawieniu tętniczym, krwotok żylny może również doprowadzić do wykrwawienia, wstrząsu, a nawet zgonu. - Krwawienie włośniczkowe.
Powolne sączenie krwi z powierzchownych ran o charakterze otarcia skóry. Zwykle ustaje samoczynnie i jest najmniej groźnym typem krwawienia.
SPOSOBY OPANOWANIA KRWAWIENIA ZEWNĘTRZNEGO:
- Ucisk palcem lub dłonią
- najszybsza metoda tamowania krwawienia
- uciskamy miejsce krwawienia przez jałową gazę przez kilka minut
- następnie nakładamy kolejne warstwy gazy w ilości wystarczającej do zastosowania odpowiedniego ucisku na ranę i umocowujemy opatrunek za pomocą opaski
elastycznej (bandaża)
- Opatrunek uciskowy:
- najkorzystniejszy sposób zatamowania krwawienia
- zakładamy bezpośrednio na krwawiącą ranę
- nakładamy na ranę kilka warstw jałowych gazików lub chust, następnie
- mocujemy je za pomocą opaski elastycznej
- dodatkowe utrzymanie ucisku palcem lub dłonią pozwala na szybsze wytworzenie się skrzepu
- Ucisk tętnicy powyżej rany:
- stosujemy, gdy założenie opatrunku uciskowego jest nie możliwe lub opatrunek nie jest skuteczny
- należy ucisnąć główną tętnicę zaopatrującą dana kończynę
- Uniesienie kończyny:
- metoda zwiększająca skuteczność tamowania krwotoku
- w przypadku złamania lub innego uszkodzenia należy zachować ostrożność oraz dążyć do jak najszybszego zaopatrzenia tych obraże
Często możliwe i wskazane jest zastosowanie wszystkich wymienionych metod razem, co zwiększa możliwość szybszego zatrzymania krwotoku.
Po opanowaniu krwawienia należy ponownie przeprowadzić ocenę stanu chorego, zwracając szczególnie uwagę na oddech i krążenie.