Zaburzenia osobowości – rodzaje. Lista 10 zaburzeń
Zaburzenia osobowości to cały zespół objawów i symptomów, jaki prezentuje dana osoba w związku z modelem swojego zachowania. Istnieje wiele rodzajów i typów zaburzeń osobowości – od osobowości unikającej, poprzez narcystyczną, aż po osobowość zależną czy schizotypową. Warto pamiętać o tym, że osoby z zaburzeniami osobowości napotykają w życiu wiele trudności i często nie rozumieją swojego nieprzystosowania do społeczeństwa czy otaczającej je rzeczywistości – diagnoza pomaga im więc uporać się z problemami i usystematyzować wiedzę oraz przekonania na swój temat.
Zaburzenia osobowości – typy zaburzeń osobowości
Typy zaburzeń osobowości, wyróżniane przez powszechnie stosowane klasyfikacje medyczne, to:
- Osobowość schizoidalna – pacjenci z tym rodzajem osobowości wycofują się z życia społecznego, charakteryzują się niskim poziomem okazywania emocji oraz mają tendencję do izolowania się. Przez otoczenie są często postrzegane jako niedostępne i nieprzyjazne.
- Osobowość antyspołeczna, inaczej określana mianem osobowości dyssocjalnej – pacjenci z tym typem osobowości mają tendencję do ignorowania i lekceważenia ogólnie przyjętych norm społecznych – źle traktują inne osoby, mogą nimi manipulować, oszukują i kłamią, a dodatkowo nie odczuwają wyrzutów sumienia.
- Osobowość paranoidalna – osoby z tym typem osobowości są nieufne, podejrzliwe wobec otaczających je innych ludzi, mają tendencję do przypisywania innym złych, wrogich intencji.
- Osobowość schizotypowa – takie osoby bywają postrzegane przez innych jako ekscentryczne, z uwagi na odbiegające od norm społecznych zachowanie, ubiór lub inne aspekty tożsamości. Ponadto pacjenci z osobowością schizoidalną mają tendencję do myśli paranoicznych i wycofywania się z życia społecznego.
- Osobowość narcystyczna – znana z popkultury, jednak nieco bardziej złożona, niż w przypadku filmowych lub książkowych wizerunków. „Narcyzi” często mają niskie poczucie własnej wartości, co kompensują zdolnością do manipulowaniem innymi osobami. Zdecydowanie cechują ich trudności w przyjmowaniu krytyki.
- Osobowość z pogranicza (osobowość borderline) – to pacjenci prezentujący zachowania impulsywne, które są spowodowane gwałtownymi zmianami nastroju – od manii (czyli dużego pobudzenia), do depresji (poczucia beznadziei i dojmującego smutku). Osobowość z pogranicza przeszkadza takim pacjentom w nawiązywaniu i utrzymywaniu stałych relacji.
- Osobowość histrioniczna – osoby cierpiące z powodu tego zaburzenia odczuwają dużą chwiejność emocjonalną, potrzebują uwagi innych i przyciągają tę uwagę zachowaniami teatralnymi, nieadekwatnymi do sytuacji, wyolbrzymionymi.
- Osobowość zależna – to osoby uległe, z niską samooceną, zdające się w decyzjach życiowych na innych. Boją się odrzucenia, dlatego wytrwale walczą o związki i mogą prezentować zachowania zaborcze – wynikające z obawy o porzucenie czy zdradę partnera.
- Osobowość unikająca – ci pacjenci mają ciągłe poczucie niedostosowania do otaczającego ich świata, natomiast wielu z nich cechuje się w związku z tym wysokim mniemaniem o własnej wartości. Wiele osób ocenia przedstawicieli osobowości unikającej jako wycofanych, ale też „zadzierających nosa”.
- Osobowość obsesyjno-kompulsywna – ten rodzaj osobowości cechuje się poczuciem potrzeby ciągłej kontroli, a jednocześnie perfekcjonizmem, skrupulatnością i skupieniem na dążeniu do celu. Często pacjenci z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi popadają w nałogi, a także w pracoholizm.
Więcej informacji o typach zaburzeń osobowości znajdziesz tutaj: https://www.adamed.expert/pacjent/zdrowie-psychiczne/zaburzenia-osobowosci.
Czy zaburzenia osobowości można leczyć?
Niestety, zaburzeń osobowości nie da się całkowicie wyleczyć – jak sama nazwa wskazuje, jest to element osobowości nierozerwalnie związany z danym człowiekiem. Można natomiast jak najbardziej przezwyciężać trudności, jakie sprawia życie i funkcjonowanie z zaburzeniami osobowości. Nieocenionym wsparciem dla takich pacjentów jest terapia (na przykład w nurcie poznawczo-behawioralnym, wspierającym zmianę negatywnych przekonań na swój temat oraz zmianę podejścia do codziennych wyzwań). Oprócz tego osoby ze zdiagnozowanymi zaburzeniami osobowości mogą zgłosić się po pomoc psychiatryczną – u części z nich pomocna będzie bowiem farmakoterapia stabilizująca nastrój, podnosząca napęd życiowy czy uspokajająca.
Źródła:
- Popiel, Zaburzenia osobowości z pogranicza - wyzwania terapeutyczne [w:] Psychiatria 2011, tom 8, nr 2
- Orłowska-Pawliszyn, J. Landowski, Współwystępowanie zaburzeń osobowości i ich wpływ na obraz kliniczny zaburzenia napadowego lęku [w:] Psychiatria 2008, tom 5, nr 1
- A. Wieczorek, Osobowość borderline - informacje ogólne [w:] Medycyna Praktyczna, 21.11.2017
- Adshead, J. Sarkar, Istota zaburzeń osobowości [w:] Advances in Psychiatric Treatment 18/2012
- Solarz-Bogusławska, A. Araszkiewicz, W. Bogusławski, Emocje i relacje interpersonalne u pacjentów z osobowością typu borderline [w:] Borgis - Medycyna Rodzinna 3/2017
- Dr n. med. S. Murawiec, lek. P. Brudkiewicz, Zaburzenia osobowości [w:] Medycyna Praktyczna, 09.08.2012
Artykuł sponsorowany.
Poprzedni wpis: 4 sposoby na łatwe utrzymanie kozetki lekarskiej w czystości
Kolejne wpisy:
- Jak poprawić wadę zgryzu?
- Miód akacjowy czy faceliowy — jaki wybrać?
- Reiki, czyli holistyczny sposób na dobre zdrowie
- Onychofagia - co to jest?
DODAJ KOMENTARZ